منظور از اجرت المثل (اجرة المثل و نحله) یعنی اینکه ما درخواست داشته باشیم منافع مال خودمان و یا منفعت کار و عمل خودمان را از کسی مطالبه کنیم بدلیل اینکه آن شخص بدون اجازه ما و یا اینکه ما آماده دریافت اجرت بوده‌ایم ( مثلا اجاره ملک و یا اجرت کار خودمان) را از شخصی دریافت کنیم .
اجرت المسمی چیست؟
اجرت المسمی در مقابل اجرت المثل می آید به این معنا که ما برای استفاده کردن شخصی از منعت کار خودمان ( مثلا کارگر) یا ملک خودمان ( برای مثال خانه ) را با آن شخص مشخص کرده باشیم. برای مثال ماهانه یا روزانه که بر اساس توافق صورت می گیرد و طبق ماده ۱۰ قانون مدنی این توافقات صحیح و قابل اجرا می باشد.
ولی در اجرة المثل شخصی بدون اجازه ما یا با اجازه و بدون قصد در رضای خدا انجام دادن آن عمل کاری را انجام داده باشیم که به دنبال گرفتن اجرت یا پول اون هستیم که میزان آن از طریق دادگاه بوسیله کارشناس دادگستری تعیین می گردد.
اجرت المثل ایام زوجیت
منظور از اجرت المثل ایام زوجیت این است که زن به جهت کار هایی که عرفا و قانونا وظیفه او نبوده است و آن را انجام داده است ( انجام وظایف زناشویی و تربیت فرزندان وظایف زن است) مثلا پخت و پز و … و قصد تبرع ( به قصد رضا خدا ) انجام نداده است طبق قانون می تواند درخواست گرفتن اجرة المثل را نماید و آن را دریافت کند.
شرایط گرفتن اجرت المثل ايام زوجيت
- نداشتن قصد تبرع ( رضا خدايي انجام ندادن)
- طلاق به درخواست زن نبوده باشد و يا اينكه بدليل سو رفتار مرد و عدم انجام وظايف قانوني او صورت گرفته باشد.
- عدم وجود قرداد يا توافقي و شرط ضمن عقد براي آن
- درخواست آن توسط وكيل يا زن
- انجام وظايف زن از قبيل تمكين عام و تمكين خاص
تمكين عام
منظور از تمكين عام اين است كه زن موظف است وظائفي كه قانون بر عهده او گذاشته است را انجام بدهد. از قبيل زندگي مشترك در منزل شوهر و … البته اين وظايف و اختيارات شوهر را مي توان در هنگام عقد محدود كرد از طريق شروط ضمن عقد
تمكين خاص
منظور از تمكين خاص اين است که زن باید به درخواست شوهر وظایف جنسی و زناشویی را انجام بدهد بنابراین زن ناشزه یعنی زنی که به تمکین اطلاعت از شوهر نمی باشد حق نفقه و اجرا المثل ندارد.
دادگاه صالح اجرت المثل ايام زوجيت
طبق معمول در دعاوي مالي در صورتي كه ميزان دعوي بالاتر از ٢٠ ميليون باشد دادگاه عمومي و كمتر از آن باشد در شوراي حل اختلاف صلاحيت رسيدگى به آن را دارد.
نكته مهم
اجرت المثل تنها در هنگام طلاق گرفتن قابل مطالبه است و در هنگام زندگي قابل دريافت نيست.
نحوه محاسبه اجرت المثل
براي گرفتن اجرت المثل قاضي دادگاه ارجاع به كارشناسان دادگسترى مي كند. در صورتي كه شما مخالف نظر كارشناسان باشيد مي توانيد به آن راي اعتراض كنيد و كارشناسان ٣ نفره و يا ٥ نفره به آن رسيدگى مي كنند. در خصوص تعيين ميزان اجرة المثل براي كارشناسان شاغل بودن زن، تعداد فرزندان ،ميزان دوام سال هاي ازدواج ،تحصيلات ،وضع خانوادگي زن و وضع مالي مرد و… مورد نظر مي باشد.
نحله چيست؟
منظور از نحله همانند نفقه ،مهريه ،اجرت المثل ،مالي است كه به عنوان بخشش هديه به زن تعلق مي گيريد.
تفاوت نحله با اجرت المثل چيست؟
- اولا اينكه زن تنها حق دريافت يكي از آنها را دارد
- در خصوص نحله خود قاضي مي تواند بدون ارجاع به كارشناس ميزان آن را مشخص كند ولي در اجرت المثل بايد براي ميزان آن به كارشناس رجوع كند.
اجرت المثل اموال چيست؟
منظور از اجرت المثل اموال اين است كه شخصي از مال يا ملك شما بدون رضايت و يا با رضايت ولي عدم قصد تبرع ( مجاني) از آن استفاده كند ولي ميزان اجرت و مبلغ منفعت مشخص نشده باشد كه در اينجا با توجه به نظر كارشناس و نحوه استفاده آن قابل گرفتن است.
آيا از پايان اجاره اجرت المثل تعلق مي گيرد ؟
بايد تفاوت قائل شد
- با رضايت مالك از مال استفاده مي كند.
- بدون رضايت مالك از آن استفاده ميكند.
- با درخواست تخليه در حال استفاده كردن از آن است.
در صورتي كه با اجازه مالك در حال استفاده كردن باشد بايد همان مبلغ كه قبلا توافق مرده اند را پرداخت نمايند.
ولي اگر بدون رضايت ولي عدم درخواست تخليه مالك باشد تنها در صورتي كه از آن استفاده كرده باشد بايد اجرت المسمي يعني مبلغ كه قبلا توافق كرده اند را پرداخت نمايند.
ولي زماني كه مالك تقاضا براي تخليه كند ولي مستاجر و يا شخصى كه از ملك در حال استفاده است از آن رفع تصرف نكند غاصب شناخته مي شود و از زمان عدم رفع تصرف بايد اجرت المثل بپردازد.
آيا در صورت فوت شوهر اجرت المثل تعلق ميگيرد ؟
اجرت المثل دعواي مالي است و بر ذمه شوهر قرار مي گيرد و بايد قبل از تقسيم ارث همانند مهريه و ديون شخص متوفي به زن پرداخت گردد.
در صورت فوت زن اجرت المثل قابل دریافت است؟
اجرت المثل به مانند دارایی زن در نظر گرفته می شود و در صورتی که زن مستحقق دریافت آن باشد می‌توان آن را دریافت کرد و به وراث زن با توجه به طبقات ارث آن را پرداخت نمود.
آیا برای گرفتن اجرت المثل نیاز به گرفتن وکیل است؟
طبق قانون به غیر از مواردی که اشخاص ملزم به داشتن وکلای دادگستری هستند مانند قتل ،حبس ابد و … در دیگر موارد الزامی برای گرفتن وکیل را ندارند.
ولی با داشتن وکیل متخصص می توان از اطاله دادرسی به این معنی که جلوگیری از اتلاف وقت و عدم تنازع و رو برو شدن زوجین در دعاوی خانوادگی مشاهده می گردد و بدون نیاز به حضور طرفین قابل بررسی و انجام می باشد.
تفاوت نفقه و اجرة المثل چیست؟
منظور از نفقه به میزان مالی که زن برای گذراندن نیاز های روزمره خوراک پوشاک مسکن هزینه آیاب وذهاب نیاز دارد تعلق می گیرد. ولی در مورد اجرت المثل به کارهایی که وظیفه زن نبوده است و به قصد رضای خدا انجام نداده است تعلق می گیرد. که گرفتن هر کدام از آنها از مرد در صورت داشتن شرایط آن قابل میسر است.
اجرت المثل در طلاق توافقی
همانطور که از نام طلاق توافقی پیدا است شما بر اساس توافق و مذاکره و صلح و سازش به طلاق توافقی سوی پیدا می کنید. برای گرفتن طلاق توافقی مشخص کردن همه موارد حقوق مالی و قانونی زن در حکم طلاق توافقی مهم و اساسی است. یکی از آن موارد توافق بر اجرة المثل ایام زناشویی است.
